Fotografie

Zeer recent ben ik weer gaan fotograferen. Tot veel meer dan vakantiefoto’s kwam het al vele jaren niet meer, en zelfs dan was de smartphone goed genoeg voor kiekjes, die zich ophoopten in een eindeloze reeks. Maar de enorme wateroverlast in de duinen en de tragiek van de Egmonders die er hun moestuinen bewerken triggerden me om de werklozen camera weer wakker te schudden. Vervolgens heb ik ruïnes van boerderijen in Noord-Italië gefotografeerd. Een volgend project staat in de steigers, maar wordt werk van de lange adem.

De duinen bij Egmond
Die tuinen, ‘lankies’ in goed Egmonds, werden al anderhalve eeuw geleden bewerkt om de schrale inkomsten van het vissersdorp, waar de vis duur betaald werd, aan te vullen met uien, aardappelen en wortelen. Op het duinzand dat tot vlak boven het grondwater werd afgegraven en bemest met de inhoud van de beerton en visafval. Tegenwoordig met enorme vrachten paardenvijgen uit de talrijke maneges in de omgeving, want in dit Natura2000 gebied is kunstmest een taboe.

Nog steeds aardappelen, wortelen en uien, maar ook courgettes, aardbeien en andere groenten. 300 landjes zijn er, verpacht aan evenzovele “derpers” (bewoners van Egmond aan Zee) die er bijna het hele jaar door druk mee zijn. Maar toen ging het regenen in het najaar van 2023 en het hield niet meer op. Alle landjes stroomden vol, een halve meter water stond op de akkertjes en het zakte niet meer. Pas begin augustus 2024 begon het waterpeil te zakken. Een drama voor de tuinders, en voor de gemeenschap van Egmond. Waterpompen die midden in het water staan, plantenkasjes die aquarium worden, stoelen die al een half jaar opgestapeld stonden. Een harde klimaatreset, want die is nu het front van de klimaatcatastrofe in ons land. Maar bijna niemand die het ziet. Het is een stille ramp waarvan ik de tragiek gepoogd heb in beelden vast te leggen. 

Ruïnes
Kijk eerst eens goed naar deze foto’s en probeer in te schatten in welk jaar ze zijn gemaakt. In Noord-Italië trof mij in de zomer van 2024 dat er veel ruïnes staan, niet van middeleeuwse kastelen, maar van boerderijen, zoals aan een dijk langs de lagune van Venetië. Zes vervallen en overwoekerde boerderijen op rij. Ze staan op Google maps ook als ruïne gemarkeerd. Maar het is lastig om ze te bezoeken, toegangspaden zijn meestal vervallen. Navraag leerde mij dat de voormalige eigenaren niet meer rendabel konden boeren, wegtrokken en hun boerderij aan de natuur overlieten. Zoals Ca’Fertile: het Vruchtbare Huis. Het blijft vervreemdend. Als ze je zwart-wit afbeeldt, lijkt het op een reis in de tijd, naar een periode in de jaren vijftig toen de huidige welvaart Italië nog niet bereikt had.
Op een ongemakkelijke manier is het mogelijk een waarschuwing voor wat ons te wachten staat.